Herriko kale izenak, kale bakoitzeko etxe kopurua eta baserriak identifikatu eta errotulatzeko erabakia 1856ko abenduaren 19ko errege-aginduaren ondorio izan zen. Artxiboan gordetzen den 1859ko martxoaren 27ko agiri batek garai hartako Zumaiaren berri ematen digu. Alde betetik, kaleak errotulatzeko garaian emandako izenak jasotzen dira; bestetik, kale hauek izendatzen diren lehen aldia den, aurretik berdin izendatzen ziren edota izena aldatu zaien adierazten du. Azkenik, kale bakoitzean zenbat etxe zeuden agertzen da*:
Izen berria (1859) |
Izen zaharra (<1859) |
Etxe kopurua |
Plaza Mayor |
Plaza Mayor |
8 |
Subida Arridoquieta |
Barrio de Eizaguirre |
13 |
Calle de San José |
Barrio de San José |
11 |
Barrio de Odieta |
Barrio de Odieta |
12 |
Travesía de la Carnicería |
Aurretik ez zuen izenik |
1 |
Calle Zumbillo |
Calle Zumbillo |
6 |
Calle de la Carnicería |
Albizucoa |
14 |
Calle del Secretario |
Calle del Secretario |
5 |
Plazuela de San Juan |
Aurretik ez zuen izenik |
5 |
Calle Mayor |
Calle Mayor |
10 |
Calle Nueva |
Calle Nueva |
9 |
Calle San Telmo |
Zubi-aurre |
13 |
Paseo del Muelle |
Aurretik ez zuen izenik |
8 |
Calle del Puerto |
Aurretik ez zuen izenik |
13 |
Travesía de San Pedro |
Buelta a la Calle de Iglesia |
3 |
Calle de la Rivera |
Aurretik ez zuen izenik |
9 |
Travesía de la Aduana |
Aurretik ez zuen izenik |
3 |
Feligresías y caserios en despoblado |
Barrios de Oiquina y Artadi y caserios de esta villa |
67 |
* 1859ko dokumentuan oinarritutako taula. Kale izenak dokumentuan agertzen diren bezela jaso dira.
1856ko Zumaiako isla den zerrenda hau ikusita, garai hartan herrian 210 etxe zeudela jakin daiteke, 143 herrigunean eta 67 Artadi eta Oikia auzoetako etxeak eta herriaren lurretan zeuden baserriak kontutan hartuta.
Aipatutako dokumentuak Zumaiako lehen kale errotulazioaren berri ematen digu, baina ez da gai honen inguruko dokumentu bakarra. 1896ko abenduaren 3ko beste dokumentu batek herriko kaleak euskaraz eta gaztelaniaz errotulatzeko erabakiaren berri ematen du. Bertan, euskara sustatzea helburu zuen “Consistorio de Juegos Florales” delakoak abenduaren 20rako herri bakoitzeko kale izendegiaren euskarazko eta gaztelaniazko bertsioak prestatzeko agindua zabaldu zuen. Zumaiarrek Domingo Agirre jauna izendatu zuten herriko kale izendegia euskaratzeko. Kontsultatutako agirietan ez dugu errotulazio elebidun honi buruzko izen zerrendarik topatu, baina argi dago egitasmoak aurrera jarraitu zuela. 1897ko maiatzaren bukarean kale izen berriak jartzeko aurrekontua onartu zen eta uztailaren hasieran Paulino Elejalderi 206,40 peseta ordaindu zitzaizkion errotulatzeko materialarengatik. Beraz, Zumaiako kaleak urte horretako ekainean errotulatu ziren euskaraz lehen aldiz.